Dünden Bugüne
Hanım Sultanlar Müzesi

Üsküdar Osmanlı döneminde bilad-ı selase yani üç belde olarak bilinen İstanbul’un üç önemli yerleşim yerinden (diğer ikisi Galata ve Eyüp) biridir. Bu beldelerde ticaret, hukuk, kültür, sanat ve vakıflar konusunda oldukça gelişmişlerdi. Osmanlı hanım sultanlarının Üsküdar’a olan ilgileri de şehrin tarihindeki özel konumdan kaynaklanmaktadır. Birkaç yüzyıla yayılan bu ilgi sayesinde bugün Üsküdar’ın birçok semtinde vakıf eseri camilere, çeşmelere rastlamaktayız.

Bu mirasın peşine düştükçe elimizde özellikle hanım sultanlara dair ciddi miktarda tarihî veri birikti. Biz de bu bilgiyi somut, kalıcı bir kültürel, sanatsal bir uygulamaya dönüştürmek istedik.

Daha önce belediye olarak Beylerbeyi Sabancı Olgunlaşma Enstitüsü ile ortak bir çalışmaya imza atmış ve Üsküdar’ın simgesi olan “katip” ve “katibe” bebekleri üretmiştik. Bu fikir büyük ilgi gördüğü için bu sefer aynı sanatsal yaklaşımla Osmanlı hanım sultanları için de bir koleksiyon hazırlama kararı aldık.

Marmara Üniversitesi Sanat Tarihi bölümünden Yrd. Doç. Selman Can’ın başkanlığında oluşturulan akademik araştırma kuruluyla ilk adımı attık. 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Osmanlı hareminde kullanılan giysiler, akademik bir titizlikle tespit edildi ve ardından malzeme aşamasına geçildi. Otantik kumaşlar özel olarak dokundu. Aksesuar, kumaş dikimi ve takılar için 8 kişilik uzman atölye ekibi 2 ay boyunca çalıştı. Bebeklerin dayanıklı ve uzun ömürlü olmaları için bugün hâlâ Anadolu’da kullanılan kitre bebek yöntemi kullanıldı. Her aşamada müzeciliğin ruhuna uygun adımlar attık.

Üsküdar’da izi olan hanım sultanların tarihsel karakterlerine uygun modellerle bir koleksiyon oluşturduk. Böylece, Osmanlıların hem gündelik hayatını hem de saray hayatını yansıtan bir koleksiyon ortaya çıktı. Daha sonra bu koleksiyona yeni karakterler ekleyerek hanım sultanlar seçkisinin bir müzeye dönüştürülmesine karar verdik. Üsküdar Hanım Sultanlar Müzesi, bugün her yaştan ziyaretçi için tarihle sanatın buluştuğu zarif bir müze olarak vatandaşlara kapılarını açmıştır.